แต่งบ้านสวย

ตามติด. . .ความคิดนักออกแบบ
“โตขึ้นหนูอยากเป็นอะไรคะ” เป็นคำถามที่เรามักถามเด็กๆอยู่เสมอ บ้างว่าอยากเป็นหมอ พยาบาล คุณครู ทหาร หรือนักร้อง จะมีสักกี่คนที่อยากจะเป็น “นักออกแบบ” หรือ “สถาปนิก” ผู้สรรค์สร้างอาคารบ้านเรือนและอยู่เบื้องหลังการพัฒนาเศรษฐกิจของชาติ เด็กๆเหล่านั้นอาจไม่เคยรู้ว่านักออกแบบหรือสถาปนิกทำงานกันอย่างไร หรือแม้แต่บรรดาผู้ใหญ่อย่างเราก็ยังไม่รู้ว่าผลงานการออกแบบที่ดูผ่านๆแล้วเห็นว่าสวยดี จะมีเบื้องหลังการทำงานที่เหนื่อยยากแค่ไหน กระบวนการทางความคิดมีที่มาจากสิ่งใด คอลัมน์ “สถาปัตยกรรม” ฉบับนี้ ขอนำคุณผู้อ่านไปทำความรู้จักกับเหล่าสถาปนิก รวมไปถึงนักออกแบบซึ่งมีผลงานเป็นที่รู้จักของคนในวงกว้าง ลองไปดูกันว่าพวกเขาทำงานกันอย่างไร

บ้านและสวน

บริษัทสถาปนิก 49 จำกัด หรือ “ A49 ” เป็นบริษัทออกแบบซึ่งบรรดาสถาปนิกและนักออกแบบรู้จักกันเป็นอย่างดี มีผลงานการออกแบบอาคารทั้งบ้านพักอาศัยและอาคารสาธารณะทั้งในประเทศและต่างประเทศมาเกือบ 30 ปี ตอนนี้เพิ่งเปิดตัวบริษัทลูกที่มีชื่อว่า บริษัทสถาปนิก 49 เฮ้าส์ดีไซน์ จำกัด เพื่อเน้นการออกแบบสถาปัตยกรรมประเภทบ้านพักอาศัยโดยเฉพาะ ทีมสถาปนิกจากบริษัทสถาปนิก 49 เฮ้าส์ดีไซน์ จำกัด เล่าให้ทีมงาน “บ้านและสวน”

กระบวนการการออกแบบจะเริ่มต้นจากการพูดคุยเพื่อให้เข้าใจความต้องการของเจ้าของบ้านอย่างครบถ้วน ทั้งในเรื่องของขนาดพื้นที่ จำนวนห้อง การเชื่อมโยงฟังก์ชัน สไตล์การตกแต่ง รวมไปถึงฟังก์ชันพิเศษบางอย่าง อาจมีการสื่อสารกันด้วยภาษาภาพเพื่อความเข้าใจที่ตรงกัน สถาปนิกเองจะมีการคิดคอนเซ็ปต์โดยรวม นำเสนอ Mood & Tone และลักษณะของการใช้วัสดุประกอบกันเข้าไปด้วย เจ้าของบ้านและสถาปนิกจะช่วยกันปรับแก้และพัฒนาแบบจนกระทั่งลงตัวพอใจกันทั้งสองฝ่ายและนำไปสู่การก่อสร้างจริง หลายครั้งที่เรามักได้ยินนักออกแบบพูดถึงคอนเซ็ปต์หรือ “แนวคิดการออกแบบ” ซึ่งมีลักษณะคล้ายกับการได้รับแรงบันดาลใจจากบางสิ่งบางอย่าง แล้วนำมาปรับใช้ในการออกแบบอาคารให้มีรูปทรงต่างกัน นักออกแบบแต่ละคนจะมีกระบวนการการคิดคอนเซ็ปต์ที่มักไม่ซ้ำกัน
บ้านและสวน

คุณวรรณพร พรประภา คุณเรวรี นพเกตุ และคุณเบญจพร ตะพานวงศ์ จากบริษัท P Landscape จำกัด เล่าถึงกระบวนการการคิดคอนเซ็ปต์ของอาคารพิพิธภัณฑ์ศิลปะไทยร่วมสมัย (Museum of Contemporary Art - MOCA) ซึ่งร่วมกับ PAA Studio และ PIA Interior Company Limited โดยเริ่มต้นจากการพูดคุยรายละเอียดกับเจ้าของโครงการและผู้เกี่ยวข้องจนได้ข้อมูลมากพอ เพื่อให้มองเห็นภาพที่ชัดเจนร่วมกัน
บ้านและสวน

พวกเราจึงออกแบบตัวอาคารเป็นรูปทรงสี่เหลี่ยมขนาดใหญ่สีเรียบนิ่งเสมือนก้อนหินขนาดใหญ่ที่บรรจงแกะสลักเป็นลายก้านมะลิลงไปบนตัวอาคาร เพื่อแสดงถึงเอกลักษณ์ความเป็นไทย ลายนี้ยังทำหน้าที่เป็นช่องแสง นำแสงธรรมชาติเข้าสู่ตัวอาคาร โดยหลังจากที่เราได้แนวคิดหลักซึ่งเป็นหัวใจแล้ว พวกเราจึงออกแบบรายละเอียดทุกส่วนของอาคารให้สอดคล้องกับแนวคิดนี้ บ้านและสวน

การทำงานของสถาปนิกหรือนักออกแบบอาจไม่ได้นั่งอยู่ในออฟฟิศอย่างที่เราเข้าใจแต่เพียงอย่างเดียว เพราะก่อนการเริ่มต้นออกแบบ การลงพื้นที่เก็บข้อมูลที่ถูกต้องอย่างรอบด้าน วิเคราะห์และทดลองครั้งแล้วครั้งเล่าเพื่อเลือกแนวทางการแก้ปัญหาและออกแบบที่เหมาะสม ถือเป็นหน้าที่ที่ท้าทาย โดยยังมีคนอีกกลุ่มหนึ่งซึ่งเรียกว่า “สถาปนิกชุมชน” ซึ่งเน้นการทำงานในสเกลชุมชนมากกว่าตัวสถาปัตยกรรมเพียงอย่างเดียว ซึ่งต้องใช้ทักษะในการรวบรวมข้อมูลเป็นอย่างมาก บ้านและสวน

คุณพลอย - กษมา แย้มตรี และทีมสถาปนิกชุมชนจาก OPENSPACE เล่าประสบการณ์และความประทับใจในการทำงานสถาปนิกชุมชนให้เราฟังว่า “พวกเราเคยร่วมงานกับ สสพ. หรือสำนักงานส่งเสริมสุขภาพคนพิการ มูลนิธิพิทักษ์ดวงตาลำปาง และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในพื้นที่จังหวัดลำปาง และเชียงราย ในโครงการ สถาปัตยกรรมสำหรับความสามารถที่แตกต่าง (Differently Abled Architecture - DAA) โดยตั้งใจปรับปรุงพัฒนาสภาพแวดล้อมให้เอื้อต่อการอยู่อาศัยผู้พิการ ผู้ดูแลและผู้ที่เกี่ยวข้อง โดยลงพื้นที่เข้าไปสอบถามและเก็บข้อมูลจากกลุ่มคนที่เกี่ยวข้องนำไปวิเคราะห์เพื่อนำไปออกแบบสถาปัตยกรรมและบริบทเพื่อประโยชน์ของผู้พิการ บ้านและสวน

คยสงสัยไหมครับว่าการออกแบบผลิตภัณฑ์หรือของใช้ทั่วไปนั้นมีความยุ่งยากหรือซับซ้อนเหมือนกับการออกแบบอาคารหลังใหญ่หรือไม่ ผลิตภัณฑ์ชิ้นเล็กอาจมาพร้อมกับความละเอียดในการคิดและการพิถีพิถันในการออกแบบที่มากขึ้น บ้านและสวน

คุณสุรเสกข์ ยุทธิวัฒน์ Product Innovator จาก surasekk สถาปนิกผู้รักและหลงใหลในการใช้ความคิดสร้างสรรค์เป็นทุนเดิม ในที่สุดก็มีโอกาสก้าวเข้าสู่วงการออกแบบผลิตภัณฑ์อย่างเต็มตัว ได้เล่าถึงความแตกต่างระหว่างการออกแบบบ้านกับผลิตภัณฑ์เอาไว้อย่างน่าสนใจว่า บ้านและสวน

“ผมมองว่าทั้งสองมีความเหมือนในเรื่องของกระบวนการออกแบบเพื่อแก้ปัญหา สิ่งที่ออกมาจึงควรมีแนวทางการแก้ปัญหาที่เหมาะสม ถูกจุดและสวยงาม แต่การออกแบบผลิตภัณฑ์จะมีเป้าประสงค์ที่ชัดเจนและคมกว่าว่าต้องสวยงามและใช้งานได้จริง ในการออกแบบทางสถาปัตยกรรมบางครั้ง สถาปนิกมักให้ความสำคัญกับรูปทรงอาคารมากกว่าการใช้สอยภายใน”
บ้านและสวน